Gạo tím hay còn gọi là nếp cẩm, nếp than là các loại gạo thuộc loài Oryza sativa L., một số trong số đó là gạo nếp. Theo tài liệu của PhilRice (Viện nguyên cứu lúa gạo của Philippines) thì các dòng nếp cẩm bao gồm giống gạo nếp than Indonesia, gạo balatinaw của Philippines, và gạo nếp hoa nhài Thái Lan. Cũng theo một số tài liệu gạo đen được gọi là chak-hao ở Manipur (miền Đông Bắc Ấn Độ), nơi món tráng miệng làm từ gạo nếp cẩm được phục vụ trong các bữa tiệc lớn. Ở Bangladesh, nó được gọi là kalo dhaner chaal và được sử dụng để làm polao hoặc gạo tráng miệng. Vỏ cám (lớp ngoài cùng) của gạo nếp cẩm được tìm thấy chứa lượng anthocyanin ở mức cao nhất trong các loại thực phẩm. Hạt có một lượng chất xơ tương tự như gạo lứt và giống như gạo lứt, có vị hạt dẻ.

Gạo tím có màu đen sẫm và thường chuyển sang màu tím sẫm khi nấu. Màu tím đậm của nó chủ yếu là do hàm lượng anthocyanin cao của nó, cao hơn tính theo trọng lượng so với các loại hạt khác. So với các loại gạo khác, nếp cẩm có hàm lượng protein cao hơn 6,8% và chất béo cao hơn 20%. Không chỉ thế, nó còn chứa tới tám loại amino acid cùng carotene và các nguyên tố vi lượng cần thiết. Trong gạo nếp cẩm chứa chất xơ, chất chống oxy hóa tương đương với quả việt quất hay quả mâm xôi, đặc biệt là nguồn vitamin E phong phú. Nó phù hợp để nấu cháo, món tráng miệng, bánh gạo nếp cẩm truyền thống của Trung Quốc, bánh mì và mì sợi.

 Về hình dạng hạt gạo nếp cẩm: hạt nếp căng tròn có màu tím sẫm, bụng màu vàng nhạt, hình dáng to tròn.

Gạo nếp Cẩm

Còn hạt gạo nếp than có màu đen hơn – gần như đen kín cả hạt gạo. hạt dài, dẹt hơn.

Gạo nếp than

Ở Việt Nam nếp cẩm được trồng ở một số địa phương vùng Tây Bắc như Điện Biên, còn nếp than được trồng một số tỉnh đồng bằng sông Cửu Long như Long An, Sóc Trăng... và chế biến thành những món ăn khác nhau như rượu nếp cẩm, sữa chua nếp cẩm...

Sưu tầm từ các nguồn